Research Information System
ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar , vol.13, pp.77-96, 2020 (Peer-Reviewed Journal)
Bu çalışmada biz Heidegger’de mekânın egzistansiyal anlamını açıklığa kavuşturmayı amaçlıyoruz. Böylece, Varlık ve Zaman’daki § 22 ilâ 24’ün bir analiz ve yorumunu ortaya koymaya çalışıyoruz. Heidegger mekânı ölçülebilir soyut, izotropik ve homojen bir şey olarak ele alan geometrik-nesnelci mekân tasavvurunu eleştirir ve el-altında-lık kavramından hareketle mekân fenomenini açımlamaya çalışır. Buna göre dünya-içinde el-altında bulunan şeyler yani gereçler işgörülü tasanın kendilerine tayin ettiği yerlere aittir ve bu yerler de bölgeleri oluşturur. Dasein kendi payına yerlere ve bölgelere dağılmış mekânları söz konusu işgörülü tasa yoluyla açığa çıkarır. Uzaklığı-giderme ve yönlendirme Dasein’a ait iki egzistansiyal temel özelliktir ki bu özellikler mekânın anlam kazanmasında öne çıkmaktadır. Heidegger’e göre mekân asıl anlamını geometrik, dolayısıyla bilişselci-nesnelci yaklaşımdan hareketle değil, mekânın Dasein tarafından kullanımını birinci derecede hesaba katan egzistansiyal bir yaklaşımdan hareketle kazanır. Bu çerçevede, mekân mesela Kant’ta olduğu gibi dünyadan yalıtılmış bir öznede bulunmaz. Ne de mekân nesnelci yaklaşımda olduğu gibi dünyada yer alır. Ne öznelcilik, ne nesnelcilik, ama üçüncü bir yol vardır: Buna göre, dünya-da-olma’nın özsel olarak Dasein’a ait bir belirlenim olması ölçüsünde mekân dünyadadır. Sonuçta, mekân yalnızca Dasein’ın mekânlaştırıcı etkinliği ile açığa çıkar ya da kendini gösterir.
ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar ETHOS: Dialogues in Philosophy and Social Sciences
Ocak/January 2020, 13(1), 77-96 ISSN 1309-1328
78
Anahtar Sözcükler: Dasein, Dünya, Dünya-da-olma, Mekân, Yer, Bölge, Uzaklığı-giderme, Yönlendirme.