İstanbul Medeniyet Üniversitesi Siyasal Bilgiler Dergisi (İSMUS), vol.3, no.1, pp.55-64, 2018 (National Refreed University Journal)
Andre Gunder
Frank, Yeniden Doğu: Asya Cağında Küresel Ekonomi (“ReOrient: Global Economy in
the Asian Age”) başlıklı çalışmasında, onlarca yıldır tarihyazımında ve sosyal bilimlerde
hâkim olan Avrupa-merkezci (“Eurocentric”) paradigmaya karşı, “küresel tarih”
perspektifi içerisinden bir eleştiri geliştirir. Frank, Avrupa deneyimine
odaklanan beşerî ve sosyal bilimler geleneği karşısında, dünyanın tüm bölgelerine
eş zamanlı olarak bakan yatay olarak bütünleştirilmiş bir tarih anlayışı geliştirmeyi
önerir. Örneğin, hâkim iktisat tarihi perspektifleri, 15.yuzyıldan itibaren
Avrupa’da ilksel sermaye birikimi, coğrafi keşifler vb. süreçler üzerinden
kapitalizmin yükselişine odaklanırken, aynı donemde dünyanın diğer bölgelerinde
yaşanan iktisadi gelişmeleri ihmal ederler. Buna karşı, Frank, tarihsel merceğini
“bölgesel” ölçekten “küresel” ölçeğe kaydırarak, “yatay olarak bütünleştirilmiş
bir makrotarih” anlatısı inşa etmenin gereğini savunur. Zira Frank’a göre, en
azından 16.yüzyıla ve hatta 18.yüzyıla kadar, özellikle ticari ağların yoğunluğu,
ticaret akışı ve hacmi göz önüne alındığında, Avrupa ülkeleri yerine (Doğu) Asya
ülkeleri dünyanın ekonomik merkez üssü konumundadır.