5. Uluslararası Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi (TÜRKBİLMAT-5) Sempozyumu, Antalya, Turkey, 28 - 30 October 2021, pp.420-421
This study aims to determine professional noticing of middle school mathematics teachers on student’s thinking related to
rectangular prism. As a part of a large-scale project, the participants of the study were 35 middle school mathematics teachers whose
professional experience is not more than 15 years and who work in public schools in different provinces of Turkey (Ankara, Eskişehir,
Denizli, İstanbul, Kırıkkale, Kütahya, and Ordu). Data were collected in December 2020 and January 2021. A question developed by Tekin
(2014) was adapted based on Professional Noticing of Children's Mathematical Thinking framework developed by Jacobs, Lamb, and
Philipp (2010), and it was used as a data collection tool to determine teachers’ professional noticing skills on the rectangular prism. The
data were coded based on noticing framework considering the framework developed by Jacobs and colleagues (2010) and Framework
for Teacher Noticing Skills developed by Kilic and Dogan (2021) and analyzed through a coding table by the researchers. Based on this
code table, as a first subskill of the framework called attending to children’s strategies were coded under three dimensions: Robust,
limited, lack, and no attempt. The second subskill of the framework, called interpreting children's mathematical understanding, was
coded under three dimensions: Robust, substantial, limited, lack, and no attempt. The final subskill of the framework, called deciding
how to respond to children's mathematical thinking, was coded under four dimensions: Responding to the child and incorporating,
challenging questioning, ignorance, and no attempt. In addition, one of the descriptive statistics, called the frequency distribution
method, was used in reporting the data generated based on the coding. In the most general sense, findings show that middle school
mathematics teachers' abilities to attend to student's mathematical strategies related to a rectangular prism question are more
advanced than their interpretation and response skills. They have difficulties in interpreting and responding to the given student's
thinking. In addition, when the noticing skills of teachers are analyzed by provinces, it is seen that teachers’ answers regarding the ability
to attend children’s thinking have come to the fore at higher levels in some provinces (Ankara, Eskişehir, Denizli, Ordu). On the other
hand, it cannot be said that the skills of interpreting and deciding how to respond differ according to the provinces in general terms.
Keywords: Middle school mathematics teachers, professional development, professional noticing skill, rectangular prism
Öğretmen niteliğinin iyileştirilmesine yönelik yürütülen geniş ölçekli bir projenin parçası olan bu çalışmada amaç, projenin
başlangıcında ortaokul matematik öğretmenlerinin dikdörtgenler prizmasına ilişkin öğrenci düşünüşlerindeki mesleki fark etme
becerilerini belirlemektir. Bu doğrultuda, öğretmenlik deneyimi 15 yılı aşmamış, Türkiye’nin çeşitli illerinde Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı
devlet okullarında görev yapan 35 öğretmen ile çalışılmıştır (Ankara, Eskişehir, Denizli, İstanbul, Kırıkkale, Kütahya ve Ordu). Veriler,
Aralık 2020 ve Ocak 2021 aylarında toplanmıştır. Veri toplama aracı, Tekin’in (2014) çalışmasında kullanmış olduğu dikdörtgenler
prizmasının hacmine dair bir soru ve bu soruya verilen öğrenci cevabı temel alınarak, Jacobs vd.nin (2010) ortaya koyduğu “Öğrencilerin
Matematiksel Düşünmelerine yönelik Mesleki Fark Etme” kuramsal çerçevesince öğretmenlere sunulmuştur. Soru, Jacobs vd. (2010)
tarafından ortaya konan kuramsal çerçeve temel alınarak Kilic ve Dogan’ ın (2021) geliştirdikleri “Öğretmen Fark Etme Becerileri”
çerçevesi ve elde edilen veriler ışığında uyarlanan kodlama tablosu aracılığı ile araştırmacılar tarafından analiz edilmiştir. Öğretmenlerin
öğrenci düşünme ve anlamalarına yönelik fark etme becerilerinin ilk boyutu olan dikkate alma becerisi tam, sınırlı, yetersiz ve cevapsız
olarak dört; ikinci boyutu olan yorumlama becerisi tam, geliştirilebilir, sınırlı, yetersiz ve cevapsız olmak üzere beş kategori altında
kodlanmıştır. Ayrıca öğretmenlerin fark etme becerisinin üçüncü boyutu olan karşılık verme becerileri ise detaylı inceleme, ortaya
çıkarma, yineleme, ilgisiz ve cevapsız olmak üzere beş kategori altında kodlanmıştır. Kodlanan veriler, betimsel istatistiklerden frekans
dağılımı yöntemi ile rapor edilmiştir. En genel anlamda bulgular, ortaokul matematik öğretmenlerinin dikdörtgen prizma sorusuna ilişkin
öğrencinin matematiksel stratejisini dikkate alma becerilerinin yorumlama ve karşılık verme becerilerine göre daha ileri düzeyde
olduğunu göstermektedir. Bulgular, öğretmenlerin, öğrenci düşüncesini yorumlamada ve yanıt vermede zorluk yaşadığını ortaya
koymaktadır. Nitekim, öğretmenlerin öğrenci düşünüşü yorumlama ve öğrenci düşünüşüne yönelik nasıl karşılık vereceğine karar verme
becerilerinde zorlandıkları söylenebilir. Öğretmenlerin karşılık verme becerisinin gelişiminin bu üçü arasından en zor gelişen
becerilerden biri olduğu bilindiğinden bu durumun beklendiği söylenebilir (Barnhart ve van Es 2015; Jacobs vd. 2010). Ayrıca, ortaokul
matematik öğretmenlerinin dikdörtgenler prizması sorusu üzerinden öğrencilerin matematiksel düşünmelerine yönelik fark etme
becerilerine ilişkin bulgular illere göre incelendiğinde, öğretmenlerin öğrenci düşünüşlerini dikkate alma becerisinde Ankara, Eskişehir,
Denizli ve Ordu illerinde tam düzey öne çıkmıştır. Öğretmenlerin, öğrencilerin soruya ilişkin matematiksel anlamalarını yorumlama
düzeyleri diğer illerde yetersiz düzeyde iken Denizli’de sınırlı düzeyde bir yığılma göstermiştir. İstanbul, Ankara, Kütahya ve Eskişehir
illerindeki öğretmenlerin karşılık verme becerilerinin ise genel anlamda tüm illerde olduğu gibi yineleme düzeyinde olduğu görülmüştür.
Ordu ve Kırıkkale illerinde cevaplar ilgisiz düzeyde yığılma gösterirken, Denizli ilinde üst düzey olarak belirlenen ortaya çıkma düzeyinde
cevaplara rastlanmıştır. Bulgular doğrultusunda mesleki deneyimi 15 yılı aşmamış öğretmenlerin dikdörtgenler prizmasının hacmine
ilişkin öğrenci kavrayışına dair yorumlamalarının ve karşılık vermelerinin düşük düzey olarak belirlenmesinden dolayı öğretmenlerin bu
becerilerinin geliştirilmesine ihtiyaçları olduğu söylenebilir. Bu doğrultuda, öğretmenlere ne tür görevler vermeliyiz ki öğretmenlerin bu
becerilerine yönelik mesleki gelişimlerini destekleyebiliriz? Birçok çalışmanın (Baki ve Işık, 2018; Jacobs vd., 2010; Star ve Strickland,
2008; Schack vd., 2013; Ulusoy ve Çakıroğlu, 2018; Van ve Sherin, 2008) öğretmenlere verilen eğitimlerin, görevlerin, öğretim
ortamlarına yapılan bazı müdahalelerin ve mesleki gelişim programlarının öğretmenlerin mesleki fark etme becerilerini geliştirdiği
sonucuna ulaşması dikkate alınarak ileriki çalışmalarda, öğretmenlerin bu ihtiyaçlarının gözetildiği ve bunların gelişimine yönelik bir
mesleki gelişim programına dahil olduğu durumda, gelişimlerinin nasıl gerçekleşebileceği incelenecektir
Anahtar Kelimeler: Ortaokul matematik öğretmeni, mesleki gelişim, mesleki fark etme becerisi, dikdörtgenler prizması