in: İslami Finansın Politik Ekonomisi: Körfez Ülkeleri Uygulaması, Erhan Akkaş, Editor, İktisat Yayınları, İstanbul, pp.59-81, 2022
Eşitsizlikler pek çok insan tarafından ekonomik sistemin sorgu- lanmasına yol açmıştır. Buna yönelik olarak bireylerin şirketlere göre daha fazla vergilendirilip vergilendirilmediği (doğrudan ve dolaylı olarak) sorusu hâlihazırda tartışılmaktadır. Öyle ki, görünüşte hukuki haklar hususunda eşitlikçi bir siyasal sistemin içinde pek de eşitlikçi olmayan ekonomik sistem ve bu sistemle birlikte ortaya çıkan adaletsiz ekonomik dağılımın sebep olduğu ekonomik eşitsizlikler ortaya çıkmaktadır (Beauchamp, 1982).
Sürdürülebilirlik kavramı esasında insan refahının yalnızca şu anda ve yakın gelecekte değil, dahası uzak gelecekte de sağlanabileceği koşulları sürdürmeye yönelik ahlaki bir duyarlılığı ve taahhüttü vadetmektedir. Bu taahhüt, sürdürülebilirliğin önemli amaçlarından biri olan adaletin gelişebileceği koşulla- rın sürdürülmesini de içermektedir. Öyle ki sürdürülebilirliğin içinde saklı olan geleceğe yönelik ahlaki sorumluluğun kendisi, adaletin tesisinin bir gereğidir. Sürdürülebilirlik ve adalet ara- sındaki normatif ilişki, bilhassa ekonomik bağlamda adalet mefhumunun çeşitli tanımlarıyla tutarlı olan güçlü bir ilişki türüdür (Dower, 2004). Dahası, servetin ve kaynakların dağılımındaki fırsat eşitliği konusu muasır toplumların önemli unsurların- dandır. Bundan dolayı sosyoekonomik politikalar, hakkaniyetli dağılımı ve fırsat eşitliğini sağlamaya yönelik oluşturulmalıdır. Bu bağlamda doğal kaynakların iktisatlı kullanımı, yenilenebilir enerji üretimi, servetin adil dağılımı ve sürdürülebilir kapsayıcı bir toplum inşa etme vb. konularda din, insanlığa sürdürülebilirlik, eşitlik ve adalet faziletlerinin ekonomik düzlemde gerçekleşmesine katkı verebilir (Ottuh vd., 2014). Ancak bu şekilde toplum sathına yayılan sosyoekonomik refahtan bahsedilebilir.
Ekonomik eşitsizlik ve refah bağlamında İslami finans ile İslam ekonomisinin incelendiği bu çalışmada, ilk önce giriş bölümün- de eşitsizlik, sürdürülebilirlik, ekonomik refah ve İslami sosyo-ekonomik refah kavramları ele alınmıştır. Sonrasında sırasıyla ikinci bölümde gelir ve servet eşitsizliği ve üçüncü bölümde ise ahlaki kaygılar ve adaletli ekonomi perspektifi konuları incelenmiştir. Sürdürülebilir kalkınma ve sosyal refah kavram- larının mütalaa edildiği dördüncü bölümde ayrıca Birleşmiş Milletlerin sürdürülebilir kalkınma hedefleri araştırma konusu bağlamında değerlendirilmiştir. Daha sonra, çalışmanın beşinci bölümünde ise İslami finans ve İslam ekonomisinin ekonomik eşitsizlik bağlamında karşılaştırması kavramsal ve eleştirel bir yaklaşımla ortaya konmuştur. Nihayet sonuç bölümünde, bu yaklaşımlar çerçevesinde genel bir değerlendirme yapılarak ça- lışma tamamlanmıştır.