Karasu A.
Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi / The Journal of International Social Research, vol.11, no.61, pp.147-153, 2018 (Peer-Reviewed Journal)
-
Publication Type:
Article / Article
-
Volume:
11
Issue:
61
-
Publication Date:
2018
-
Doi Number:
10.17719/jisr.2018.2905
-
Journal Name:
Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi / The Journal of International Social Research
-
Journal Indexes:
EBSCO Education Source
-
Page Numbers:
pp.147-153
Abstract
Güney Slav dilleri içinde yer alan Makedonca, Türkçenin etkisinin bütün yönleriyle incelenip takip edildiği önemli dillerden
biridir. Türkçe 14. yüzyıldan günümüze Makedoncaya 4.500’e yakın kelime vermesinin yanında gramatikal yapılar da kazandırmıştır.
Türkçeden Makedoncaya geçen kelime, ek, fiil şekli, kelime grubu, deyim, atasözü gibi yapılar bugün bile kullanılmaya devam
etmektedir. Türkçenin Makedonca üzerindeki gramatikal tesiri iki dilin etkilenme derecesini ve derinliğini göstermektedir.
Gramatikal tesirin içinde özellikle Türkçe fiillerin kullanışları büyük önem taşımaktadır. Makedoncaya geçen Türkçe fiiller bazı
değişikliklere uğrayarak kullanılmışlardır. Bu değişikliklerden biri Yunancadan Makedoncaya geçmiş “-sa” ekini alarak
kullanılmalarıdır: sevdi +sa (севдиса) < sevdi, kаskandi+sa (каскандиса) < kıskandı, sardi+sa(сардиса) < sardı. Bu yapının üzerine -(ува)uva eki
eklenerek fiillere süreklilik fonksiyonu yüklenmektedir. каскандисува( kaskandisuva)< kıskanıyor , сардисува(sardisuva) < sarıyor,
каскандисува (kaskandisuva) < kıskanıyor, сардисува (sardisuva) кабул стори(kabul stori) “et-” yardımcı fiili Makedoncaya “stori (etmek)” anlamıyla
kopyalanmış ve kullanılmıştır. seyir bakmak > сеир гледа (seyir gleda) “bak-” yardımcı fiili Makedoncaya “gleda (bak-)” anlamıyla
kopyalanmıştır. II. yardımcı fiilin fonksiyon bakımdan Makedonca ekle karşılanmasıyla: Bu tür kopyalarda “есапи (esapi) < hesap et-”
{ isim + y.f. } Türkçe birleşik fiilin isim kısmı bazı fonetik değişiklikler geçirerek olduğu gibi kopyalanmakta, yardımcı fiilin fonksiyonu
Makedonca isimden fiil yapan “-и (-i)” ekiyle sağlanmaktadır.
Türkçe fiillerin Makedoncada kullanım alanı bulması dil ilişkileri açısından son derece önemlidir. Özellikle kopyalama
yoluyla Makedoncaya geçen Türkçe birleşik fiil yapısı iki dilliliğin (bilingualism) varlığını açık şekilde göstermektedir. Türkçenin bu
mirası, derinlemesine incelenip ortaya konulmak zorundadır. Ancak ne yazık ki Türkiye’de yapılan çalışmalarda Türkçenin gramatikal
tesiri bütün yönleriyle ortaya konulmamıştır. Kelime temelinde yapılan çalışmalarda sayı fazla olmasına rağmen gramatikal tesir
çalışmaları yetersizdir. Bu konuda yapılacak çalışmalar Türkçenin tarihi gelişimine ve etkilediği dillerin derecesine ışık tutacaktır.
Çalışmada, Makedoncada kullanılan Türkçe fiillerin yapıları hakkında bilgi verilerek kullanışlarından örnekler
gösterilecektir.
Anahtar Kelimeler: Türkçenin Gramatikal Etkisi, Makedonca, Türkçe Fiiller, Dil İlişkileri, Balkanlar.