Uluslararası Geçmişten Günümüze Karabük ve Çevresinde Dinî İlmî ve Kültürel Hayat Sempozyumu, Karabük, Turkey, 11 - 12 October 2019, pp.190-212
Throughout history, the issue of property of women by inheritance has been discussed in all civilizations. This issue is basically shaped according to the preferences in legal systems. The right to inheritance of women is based on the existence of legal rights in legal regulations also it is relates to whether these laws are effective in society and the level of development of the justice virtue of the society. Practices on this issue are also closely related to the roles that people have assigned to women in the family and society. Ottoman Qadi registers are one of the rare sources from which we can obtain information about the inheritance rights of women during the Ottoman period. In this declaration women's inheritance problems will be examined in the light of inheritance documents in the Ottoman society. Thus, it is aimed to determine what kinds of problems women face in issue of inheritance and whether they can fully acquire their inheritance rights. For this purpose, Ottoman Safranbolu court records will be scanned in the last quarter of the nineteenth century and the scientific data on the subject will be interpreted.
Key Words: Safranbolu court records, inheritance, women, grant (gift), sulh, tehārüc, mehr.
Tarih boyunca tüm uygarlıklarda kadınların miras yoluyla mülk edinme meselesi tartışılagelmiştir. Bu konu temelde hukuk sistemlerindeki tercihlere göre şekillenmiştir. Kadının miras hakkı, hukuki haklarının kanuni düzenlemelerde var olabilmesi yanında bu kanunların toplumda işlerlik kazanıp kazanmaması ve toplumun adalet erdeminin gelişmişlik seviyesi ile ilgilidir. Bu konudaki uygulamalar aynı zamanda insanların aile ve toplum içerisinde kadına biçtikleri rollerle yakından ilgilidir. Şer‘iyye sicilleri Osmanlı döneminde kadının miras hakları konusunda malumat elde edebildiğimiz nadir kaynaklardandır. Safranbolu Sicillerinde yer alan miras belgelerinin inceleneceği bu bildiride kadınların miras belgelerinde yer alma nedenleri araştırılacaktır. Osmanlı toplumunda kadınların miras konusunda yaşadıkları sorunlar miras belgeleri ışığında incelenecektir. Böylece kadınların miras konusunda ne tür problemlerle karşılaştıkları, haklarını tam bir şekilde alıp alamadıklarının tespiti hedeflenmektedir. Bu amaçla on dokuzuncu yüzyılın son çeyreğinde kaydedilmiş Osmanlı son dönemi Safranbolu şer‘iyye sicilleri incelenerek konu hakkındaki bilimsel veriler yorumlanacaktır.
Anahtar Kelimeler: Safranbolu Şer‘iyye Sicili, Miras, Kadın, Hibe, Sulh ve tehârüc, Mehir.