Salgın Kontrolünde Sağlık Veri Kaynakları, Verilerin Gizliliği ve Güvenliği: COVID-19 Örneği


Esen F., Şahin S.

in: YENİ MİLAT: COVID-19 -İktisadi, Finansal ve Kurumsal Yönleriyle-, Onur Özdemir ve Semra Boğa, Editor, Gazi Kitabevi, Ankara, pp.287-325, 2021

  • Publication Type: Book Chapter / Chapter Research Book
  • Publication Date: 2021
  • Publisher: Gazi Kitabevi
  • City: Ankara
  • Page Numbers: pp.287-325
  • Editors: Onur Özdemir ve Semra Boğa, Editor

Abstract

Koronavirus (COVID-19) pandemisi, beraberinde getirdiği toplumsal sağlık tehditleri ve ekonomik

zorluklara karşı global olarak alınacak tedbirlerin gerekliliğini açıkça ortaya koymaktadır. Bilgi teknolojileri

aracılığıyla toplanan elektronik sağlık kayıtlarının araştırma ve geliştirme çalışmaları dâhil olmak üzere,

sağlık hizmetlerinin sunumu, toplumsal sağlığın korunması ve kaynak planlaması gibi çok geniş alanda

kullanılması mümkün olduğundan sağlık verisi ve verinin kullanımı, COVID-19 konusunda alınacak

tedbirlerin belirlenmesi ve uygulamaya konulmasındaki en önemli bileşenlerden birisidir. Bu çalışmada,

COVID-19’un kontrolünde kullanılabilecek veri kaynakları ve verinin kullanılabilmesi için gerekli olan

verinin gizliliği – güvenliği konusundaki son gelişmeler ele alınmıştır. Bu doğrultuda, “COVID-19, veri

yönetimi, veri gizliliği ve güvenliği” konusunda gerçekleştirilen 01 Ocak 2020 – 30 Haziran 2021 dönemine

ait 2783 adet İngilizce çalışma VOSviewer açık kaynak kodlu yazılımı ile analiz edilmiş ve anahtar terimler

arasındaki ilişkiler görselleştirilmiştir. COVID-19 döneminde gerçekleştirilen çalışmaların büyük veri

analitiği, yapay zekâ ve nesnelerin interneti uygulamalarına yoğunlaştığı ve bunların salgının kontrolünde

etkin olarak kullanılabilecek en önemli araçlar olduğu; COVID-19 döneminde kişisel sağlık verilerinin

gizliliği ve güvenliği konusunda çeşitli uluslararası düzenlemeler gerçekleştirildiği fakat artan siber

saldırıların, COVID-19’un önlenmesine yönelik yapılacak araştırma ve geliştirme çalışmaları için gerekli

olan kişisel sağlık verilerinin elde edilmesi ve kullanımına ilişkin endişeleri devam ettirdiği sonucuna

ulaşılmıştır.