Research Information System
in: Şehvar Beşiroğlu'ya Armağan, Namık Sinan Turan,Şeyma Ersoy Çak, Editor, Pan Yayıncılık, İstanbul, pp.419-428, 2019
Tanzimat’tan Cumhuriyet Türkiye’sine geçişte, milli hassasiyetlerin ön planda olduğu bir dönem söz konusu olmuştur. Bu hassasiyetin kökleri ve izleri 18. yüzyılda Batı dünyasıyla gerçekleştirilen kurumsal ve bireysel tanışıklıklarda, Tanzimat döneminin ortaya çıkardığı yeni birey tipinin bu dünyayla kurmuş oldukları ilişkilerde ve en nihayetinde Cumhuriyet’in kurucu kadrosunun modern ulus-devleti inşa etme sürecinde kendini gösterir. Cumhuriyet Türkiye’sinin de muhatap olduğu bu modern zemin ve onun rasyonalitesi ise dünyayla ilişkisini kendisinden öncekilere nispetle farklı bir akılsallık çerçevesinde inşa etmiştir. Bu çerçeve içerisinde nesne-özne kurulumu yeniden ele alınmış ve vurgu özneye kaydırılmıştır. Özellikle Descartes’in cogitosuyla kendine yer edinmeye başlayan bu özne artık “bilen”dir ve dünya onun “tasarımının konusu”dur (Bumin, 2010, s. 18). Hiçbir olgu bu tasarımın dışında ele alınmamalıdır. Bu noktadan itibaren, estetiğin ve uyumun yani armoninin antik ve skolastik tanımlamalarının zemini de merkez kaymasına uğramıştır.